در روزگاری که فعالیتِ علمی و فلسفی می‌تواند بی‌تفاوت به وضعِ انسان درجریان باشد، دورخیز برای ایستادن در چشم‌اندازی که سده‌های متمادی از عمر انسان را دربربگیرد، شاید بیهوده جلوه کند. بی‌تفاوتی انسان را ضعیف می‌کند و به‌ناچار از پای می‌نشاند و امتدادِ نگاهش را از او می‌ستاند، چنانکه انسان دیگر نه دانشمند می‌تواند باشند و نه فیلسوف. بی‌رمقیِ انسان همانا کوچک شدن جهانی‌ست که بدان تن می‌دهد. بی‌سبب نیست که انسان‌های بزرگ را انسان‌های «جهان‌تاریخی» نامیده‌اند. البته پرواضح است که مقصود ما مطالعاتِ تاریخی نیست، چراکه در زمانه‌ی ما تاریخ نیز به‌تبع انسان از رمق افتاده است و در پیشگاه آن حساب پس‌دادنی درکار نیست.

توجه به نیکُلاس کوزانوس، این شخصیتِ انتقالی در گذار از سده‌های میانه به عصر جدید، می‌تواند گشودنِ امکان تازه‌ای برای اندیشه‌ی ما باشد. تجربه‌ی کوزانوس علاوه بر اینکه بیانگر سهم تاثیر به‌سزای او در شکل‌گیری عصرجدید است، اما سویه‌ی مهم‌تر دیگری نیز دارد. کوزانوس، همان‌طورکه خودش نیز از مکاشفه‌اش سخن به‌میان می‌آورد، متاثر از جان تازه‌ای است که در اواخر قرون‌وسطی شروع به بالیدن کرده و با سقوط قسطنطیه به اوج خود رسیده است. نزد کوزانوس، انسانِ جدیدی سربرمی‌آورد که جهانِ نامتناهی را وطن خویش می‌پندارد، حتی اگر استقبال از نامتناهی به‌قیمتِ پاپس‌کشیدن حقیقت و سرکشیدنِ جهل برای او باشد.

شمارۀ سوم و چهارم نقدنامه علوم انسانی با دبیری علمی علیرضا شفاه و امیرحسین صنایعی و به همت گروه مطالعاتِ علم و فناوری شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی تولید شده است. در این شماره علاوه بر برگردانِ دو قطعه از آثار کوزانوس به زبان فارسی، دربارۀ نقش این فیلسوف در تاریخ اندیشه با آقای دکتر سیدمحمدرضا بهشتی استاد فلسفه دانشگاه تهران و نیز آقای دکتر یوهانس هُف استاد فلسفه دانشگاه اینسبروک گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. همچنین برای نیل به آنچه که پیش‌تر گفته شد، در دو فصل ِعلم و الهیات کوشیده‌ایم تا عکس‌العمل و مشارکت کوزانوس در آغاز تکوین عصر جدید را در عرصه‌های گوناگون بیان کنیم. در فصل نخست به موضوعاتی همچون مثلثِ انسان، جهان و خدا در اندیشۀ کوزانوس، اندازه‌گیری و ریاضیات نزد کوزانوس و نیز نسبت او و لایب‌نتیس پرداخته‌ایم. سپس در فصل بعد، به‌سراغ مقاله‌ای از گادامر تحت عنوان «کوزانوس و امر حاضر» رفته‌ایم، همچنین برای درک تحول اندیشه‌ی ریاضیاتیِ کوزانوس در بسترِ الهیاتِ مسیحی دو مقاله وجود دارد. در پایان این نشریه، قطعه‌ای از «مانیفستِ اومانیسم» پیکو دلامراندولا و قطعه‌ای از رساله «گفت‌وگویی عامیانه برای شناخت روح شاعری» اثر جیوردانو برونو را به‌عنوان متون همنوا انتخاب کرده‌ایم تا مسیرِ پرسش را پس از کوزانوس نیز پیگیری کنیم. 

برای تهیه این شماره، می‌توانید با پرکردن این فرم، سفارش خود را ثبت و با پست رایگان دریافت نمایید. همچنین می‌توانید با حضور در نمایشگاه کتاب، غرفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، علاوه بر امکان خرید شماره‌های پیشین نقدنامه، شماره یکم و شماره دوم، شماره جدید را خریداری نمایید.

تمامی شماره‌های نقدنامه در ایام نمایشگاه کتاب با بیست‌درصد تخفیف به فروش می‌رسد.

دبیر علمی شمارۀ یکم و دوم علم و فناوری:

علیرضا شفاه و امیرحسین صنایعی