فیزیک علم حرکت است و در توجه به مسئلۀ حرکت متولد شده است. اما آیا موضوع فیزیک حرکت به معنایی است که ما می­‌فهمیم؟ گویا توجه به مسئلۀ حرکت توجه به بحرانی است که در حرکت جسم ظاهر می­‌شود. ماده اگر ظهوری دارد، پس حرکتی دارد و از خود خارج می­‌شود و بالعکس در هر حرکتی باید نقطۀ اتکایی وجود داشته باشد تا حرکت به‌عنوان حرکت قابل درک باشد. اما اینکه یک جسم چگونه می‌­تواند همزمان پذیرای این دو وجه باشد، همچنان با طرح مسئلۀ حرکت قابل پیگیری است. حال اگر اساسی­‌ترین پرسش فیزیک، حرکت باشد پس در لحظۀ رخداد انقلاب در فیزیک مسئلۀ دگرگونی مفهوم حرکت باید در میان باشد. کویره با چنین توجهی تلاش کرده است تا به توضیح انقلاب علمی قرن هفدهم بپردازد. چنانچه فیزیک قبل از قرن هفدهم را تحت‌تأثیر نگاه ارسطویی بفهمیم که در آن حرکت در سطح بالاتری از سکون است و با ذات امور مرتبط است، در قرن هفدهم در این درک از حرکت تحولی ایجاد می‌­شود. حرکت و سکون تفاوتشان را از دست می‌­دهند و مفهوم اینرسی زاده می‌شود. مسئلۀ حرکت در فیزیک مدرن با طرح اینرسی دنبال شده است.

به اعتقاد کویره^[1] «فیزیک مدرن با آثار گالیله و در آن [لحظه‌ای] متولد می­‌شود که با قانون حرکت اینرسی به‌عنوان قانون اصلی و بنیادی فهمیده می­‌شود». اما اصل اینرسی چه امکانی به فیزیک داده است که کویره آن را به‌عنوان نقطۀ اصلی انقلاب در فیزیک مدرن به حساب می‌­آورد؟ ناگفته پیداست که اینرسی ­باید جسم را دوباره طرح و تعریف کرده باشد. حال پرسش مهم این است که جسمی که در اصل اینرسی ظاهر شده چه جسمی است؟ کویره تاکید می­‌کند که این جسم، جسمی است که «مطلقاً نسبت به حرکت و سکون متقارن است». وقتی که حرکت و سکون در یک وضع قرار گیرند، با زایل‌کردن مفهوم حرکت از حرکت، بحران حرکت از بین می­‌رود و جسم حد و مرز مشخص، روشن و از پیش تعیین‌شده پیدا می­کند. به گفتۀ کویره چنین امکانی در علم مدرن با درنظرگرفتن «حرکت به‌عنوان ترجمۀ هندسی محض از یک نقطه به نقطه دیگر»انجام می­‌شود. او می­‌نویسد: «حرکت به‌هیچ‌وجه بر جسمی که با آن پیوند دارد، تأثیر نمی­‌گذارد؛ اینکه جسم در حال حرکت باشد یا در حال سکون، هیچ‌گونه تغییری در جسم ایجاد نمی‌­کند. بدین جهت جسم، مطلقاً نسبت به هر دو حالت بی­‌تفاوت است». با یکسان‌انگاشتن حرکت و سکون، حرکت عارض بر جسم می­‌شود و یک جسم می‌­تواند مستقلاَ وجود داشته باشد.

گالیله در پاسخ به رقیب ارسطویی‌­اش که از او دربارۀ مثال معروف سقوط توپ از بالای دکل کشتی پرسیده بود: «آیا شما آن را آزمایش کردی؟» با افتخار اعلام نمود: «نه، و به آن نیازی ندارم، زیرا بدون هیچ‌­گونه تجربه‌­ای می­‌توانم تصدیق کنم که این چنین است، زیرا غیر از این نمی­‌تواند باشد.» این عبارت بیان­‌کنندۀ اساس موضع گالیله و البته دکارت دربارۀ فیزیک و فهم هندسی جهان است. کویره تلاش می‌­کند تا با تفسیری که از هندسه می­‌دهد این انقلاب را توضیح دهد. او می‌­نویسد: «درست همانطور که حرکت، جسمی را که با آن در نسبت است تحت‌تأثیر قرار نمی‌­دهد، حرکت یک جسم هم به‌­هیچ‌­وجه با سایر حرکت‌­هایی که ممکن است همزمان انجام شود، تداخل ندارد. بدین ترتیب یک جسم ممکن است به شماری از حرکات نسبت داده شود که برای تولید نتیجه‌­ای بر اساس قواعد هندسی محض ترکیب شدند. برعکس، هر حرکت داده‌شده بر اساس همان قوانین می­‌تواند به هر تعداد از اجزای آن تجزیه شود». در این عبارات، کویره می­‌خواهد نشان دهد که چگونه در هندسه، کشاکش نیروها تحمل نمی­‌شود. درواقع هندسه با جداکردن نیروها از هم، اجسام را صلب و ساکن می‌کند و به آن‌ها تمامیت می‌­بخشد. در هندسه، چیزها شکل دارند و به این ترتیب با جداشدن یک شیء از محیطش و استقلال آن، مسئلۀ حرکت حالت عارضی پیدا می­‌کند. همانطور که گفتیم این جدایی کشاکش امور و ارتباط اساسی آن‌ها را زیر سوال می‌­برد. اگر یک جسم از محیط فیزیکی‌­اش جدا نشود و همواره در رابطه فهمیده و یافته شود، محاسبه امکان‌­پذیر نیست. اما گویا با این جدایی اجسام حدومرز پیدا می‌کنند و عینیت می‌­یابند. چنین حدومرز بخشیدنی به اجسام آن‌ها را در وضعیتی تضمین‌شده و پیشینی قرار می­‌دهد. بدین نحو مسئلۀ حرکت از ذات امور تهی می­‌شود و جسم فارغ از اینکه چگونه در جهان تعین پیدا کرده است قابل محاسبه می­‌گردد. این محاسبه­‌پذیری همان جهت ضروری است که از پس آن، هندسه موجه می­‌شود و می­‌تواند به جهان روشنایی و وضوح بخشد. اما چگونه هندسه این کار را انجام می­‌دهد؟ مکان به‌عنوان موضوع هندسه از پیش، فرض گرفته می‌­شود و همچون ظرف، وضعی متقارن پیدا می­‌کند. این بدان معنی است که چیزها مکان طبیعی­‌شان را، آنگونه که ارسطو طرح کرده بود، از دست می­‌دهند. مکان، تضمین معقولیت حرکت و تخلیۀ حرکت از نیروست. از همینجاست که هندسه بحران حرکت را کنار می­‌گذارد و حرکت محاسبه ­پذیر می­ شود. اما آیا محاسبه­‌پذیرکردن جهان به تمامه توضیح­‌دهندۀ جسم است؟ آیا محاسبه­‌پذیرکردن جهان به‌نحو هندسی از پس توضیح حرکت برآمده است؟

لایب‌نیتس در رساله دینامیک خود می‌­گوید: «این سوءتفاهم بود که فیزیک دکارتی را به بیراهه کشاند. زیرا تا آنجا که جهان را صرفاً ذیل امتداد هندسی توصیف می­‌کرد نمی‌­توانست کنش‌­گری اجسام را توضیح دهد چه برسد به اینکه محاسبه کند.» نکتۀ مهمی که در این عبارت لایب‌نیتس وجود دارد نه تأکید بر توجه به نیرو، همچون ذات چیزها، و اهمیت ارتباط آن‌ها و نشان‌دادن وجه بحرانی اجسام در برابر درک محاسبه­‌پذیر از آن‌هاست؛ بلکه اتفاقا تأکید بر این است که چگونه آن وجه بحرانی و آن ذات متلاطم امکان محاسبه­‌پذیرکردن اجسام است. او با این بیان تلاش می­‌کند تا توضیح دهد که اگر هندسه به ما کمک می­‌کند تا محاسبه کنیم و وضع چیزها را در جهان ببینیم، اگر قرار است با هندسه چیزها از هم جدا شوند و شکل و هویت مستقل داشته باشند، این شکل‌داشتن، مستقل‌بودن، مرزداشتن و بنابراین محاسبه‌­پذیرکردن چیزها، چگونه ممکن است؟ اگر ما از وضع انضمامی چیزها چشم بپوشیم و آن‌ها را در ارتباط و کشاکش نبینیم آیا موفق به محاسبۀ آن‌ها خواهیم شد؟ اگر قرار باشد محاسبۀ چیزها قدر و اندازۀ آن‌ها را به دست دهد، چگونه ممکن است از نیروی آن‌ها چشم بپوشد؟ اگر قرار است به‌واسطۀ محاسبه، به چیزها نزدیک شویم، این نزدیک‌شدن چگونه ممکن است با کنترل و مفروض‌انگاشتن‌شان و بنابراین فروکاستن­شان به دست آید؟

اگر هندسه کارش محاسبه است و می‌­خواهد در این محاسبه، جهان ما را از آشفتگی نجات دهد و شکل و صورتی به آن بخشد به ناچار باید از تازگی، نیرومندی و شگفتی چیزها اندازه بگیرد. این حساب باید حسابی دربارۀ چیزهایی باشد که آن‌ها در تأثیر و تأثرشان جلوه‌­ای از خود را به نمایش می­‌گذارند. محاسبه، مواجهه است نه اینکه راهش را سد کند و در کنترلی، چیزها را ایمن سازد.